© BWNW. Bronvermelding: Eisso Atzema, Rees, Richard van, in: Biografisch Woordenboek van Nederlandse Wiskundigen URL: http://bronhist.huygens.knaw.nl/INGWebsite/Onderzoek/Projecten/BWNW/lemmata/data/reesrichardvan [19/02/2018]
Rijk van Rees was een van de grondleggers van de Nederlandse traditie in de mathematische fysica.
REES, Richard (Rijk) van, mathematisch fysicus (Nijmegen, 24 mei 1797 - 28 augustus 1875). Zevende en laatste kind van Otto van Rees en Jakoba Hendrika Harlingh. Hij trouwde in 1824 met (jonkvrouw) Jacoba Elbertina de Casembroot. Ruim een jaar later (december 1825) stierf Jacoba in het kraambed na de geboorte van een zoon, de latere Groningse en Utrechtse hoogleraar Otto van Rees. In 1840 hertrouwde Van Rees met Wolthera Koch. Het jaar daarop overleed Wolthera eveneens in het kraambed na de geboorte van een dochter, Wolthera Bertha Johanna.
In 1813 schreef Rijk van Rees zich in als student in de geneeskunde te Utrecht. Hij onderscheidde zich door een goed ontvangen prijsvraaginzending over de bepaling van het volume van een segment van een ellipsoïde. In 1819 promoveerde Van Rees bij Gerard Moll op een proefschrift over de snelheid van geluid in elastische vloeistoffen en een jaar later werd hij tot hoogleraar in de wiskunde te Luik benoemd. Van Rees bleef in Luik tot de Belgische afscheiding (1830), waarna hij zich in Utrecht vestigde en als bijzonder hoogleraar colleges verzorgde aan de universiteit. In 1838 volgde hij Moll op als hoogleraar in de natuurkunde en astronomie. In 1867 ging hij met emeritaat.
Alle zuiver wiskundige publicaties door Van Rees dateren van voor zijn definitieve terugkeer naar Utrecht en zijn, met uitzondering van de prijsvraaginzendingen, verschenen in de Correspondance Mathématique et Physique. De belangrijkste (en ook verreweg de langste) van deze publicaties is het 'Mémoire' in het vijfde deel. In dit artikel bestudeert Van Rees een speciale klasse van derdegraads krommen, de zogeheten 'fokaalkrommen'.
Na zijn aanstelling als hoogleraar natuurkunde in Utrecht concentreerde Van Rees zich op de mathematische fysica (met name elektromagnetisme) en de (beschrijvende) meteorologie. Hij speelde een belangrijke rol in het scheppen van het juiste klimaat voor de oprichting van het KNMI in 1854 door zijn leerling Christophorus Buys-Ballot.
In de tijd dat Van Rijk bijzonder hoogleraar was, kwamen verder het puur wiskundige proefschrift van Pieter Vorsselman de Heer (1833, over kettingbreuken) en het wiskundig zeer geavanceerde werk van Adolph Rueb (1834, over de rotatie om een vast punt) onder zijn begeleiding tot stand.
Archieven
Het archief van de Universiteit Utrecht bewaart een aantal handschriften van Van Rees (met name op het gebied van de natuurkunde). Het KNMI bezit een handschrift met meteorologische waarnemingen. Van Rees' uitvoerige correspondentie met Rehuel Lobatto en anderen (als vermeld door Grinwis) lijkt verloren te zijn gegaan.
Bronnen
M.G. Boyce, 'Focal Cubics Associated with Four Points in the Plane', American Mathematical Monthly 49:4 (April, 1942), pp. 226-234 (voor de oudere literatuur over Van Rees' krommen).
Ch. Buys-Ballot, 'Levenschets van Dr. Rijk van Rees', Utrechtse Studentenalma-nak (1876), pp. 185-212.
C. Grinwis, Het Leven van den Hoogleraar R. van Rees (Utrecht, 1876).
Ed. Mailly, 'Notice sur Richard Van Rees', Annuaire de l'Académie Royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique 43 (1877), pp. 227-245.
P. Pamfilos & A. Thoma 'Apollonian Cubics: An Application of Group Theory to a Problem in Euclidean Geometry', Mathematical Magazine 72:5 (Dec. 1999), pp. 356-366 (voor een moderne verwijzing naar Van Rees' werk).Stieltjes in St. Andrews
Biografie op de website van het Stieltjes Institute for Mathematics
Publicaties
Tentamina mathematica de cubatura segmenti ellipsoidis, auctoribus R.C. van Tuyl van Serooskerken et R. van Rees (Utrecht, 1819).
Dissertatio physico-mathematica inauguralis, de celeritate soni per fluida elastica propagati (Utrecht, 1819).
'Analyse de l'ouvrage de M. le Prof. de Gelder, Proeve over de positieve en negatieve grootheden ('s-Gravenhage, 1825)', Correspondance T.I (1825), pp. 290-296.
'Note sur l'intégration des équations linéaires', Correspondance T. II (1826), pp. 332-336.
'Sur les limites des racines des équations littérales du troisième degré', Correspondance T. V (1829), pp. 30-32.
'Mémoire sur les focales', Correspondance T.V (1829), pp. 361-378.
'Sur la convergence des séries et des produits continus', Correspondance T. VI (1830), pp. 185-195.
'Sur l'analyse des fonctions angulaires', Correspondance T. VI (1830), pp. 277-285 (aangekondigd vervolg nooit verschenen).
Auteur: Eisso Atzema
Laatst gewijzigd: september 2008