© BWNW. Bronvermelding: Wijnand Rekers, Cardinaal, Jacob, in: Biografisch Woordenboek van Nederlandse Wiskundigen URL: http://bronhist.huygens.knaw.nl/INGWebsite/Onderzoek/Projecten/BWNW/lemmata/data/cardinaaljacob [09/11/2018]
Jacob Cardinaal was meetkundige die met name publiceerde over projectieve meetkunde en kinematica. Hij was beeldbepalend docent aan de Polytechnische School en Technische Hogeschool in D
elft.
CARDINAAL, Jacob, meetkundige (Groningen, 15 oktober 1848-Den Haag, 6 februari 1922). De oudste zoon van Cornelis Cardinaal, hoofdcommissaris van politie te Rotterdam en Victoire Magdalene. Hij trouwde op 29 juli 1881 in Breda met Anna Ledeboer; hun huwelijk bleef kinderloos.
Jacob Cardinaal kwam uit de praktijk. Hij werkte van 1865 tot 1867 aan het Etablissement Feijenoord, de in 1825 opgerichte scheepswerf van de Nederlandse Stoomvaart Maatschappij. Vanaf 1868 volgde hij een opleiding tot werktuigkundig ingenieur aan de Polytechnische School in Delft. In 1869, terwijl hij al een jaar aan de Polytechnische School studeerde, haalde hij zijn HBS diploma. Na zijn studie, in 1872, werd hij leraar aan de Academie voor Beeldende Kunsten en Technische Wetenschappen te Rotterdam. In 1874 verhuisde hij naar Tilburg waar hij leraar werd aan de Rijks HBS Willem II en de Burgeravondschool. In september 1893 werd Cardinaal benoemd tot leraar aan de Polytechnische School in Delft en in januari van het volgend jaar bevorderd tot hoogleraar. Hij was geliefd bij studenten, zowel vanwege zijn gemoedelijkheid als vanwege zijn karakteristieke uitspraken en voorkomen. Een zin als 'Differentiaal, integraal, leve Cardinaal' in de Delftsche Studenten Almanak getuigt daarvan. In de periode van 1909 tot 1912 was hij Rector Magnificus van de Technische Hogeschool.
In zijn Tilburgse periode publiceerde Cardinaal het meest over onderwerpen uit de projectieve meetkunde; met name de voortbrenging van oppervlakken van de vierde orde door middel van projectieve bundels van kwadratische oppervlakken in bijzondere ligging. De richting van zijn publicaties wijzigde licht vanaf het moment dat hij aan de Polytechnische School ging werken. Na een publicatie over de toepassing van methoden uit de projectieve meetkunde op vraagstukken van de beschrijvende meetkunde, richtte hij zich meer op publicaties over de kinematica die verband houden met de schroeventheorie van Ball. Cardinaal schreef in 1914 het eerste Nederlandstalige boek over de kinematica, indertijd binnen de opleiding van werktuigkundig ingenieurs een belangrijke theoretische benadering om beweging te beschrijven.
Cardinaal had als Nederlandse afgevaardigde zitting in de Commission internationale de l'enseignement mathématique, waarvoor hij in 1911 een rapport publiceerde. Van 1886 tot zijn overlijden in 1922 was Cardinaal onafgebroken bestuurslid van het Wiskundig Genootschap in Amsterdam. In 1898 werd hij lid van de KNAW en in 1903 kreeg hij een ere-doctoraat in de wis- en natuurkunde van de Universiteit Utrecht.
Bronnen
- "Prof. Dr. J. Cardinaal". In Nieuwe Rotterdamsche Courant, 8 februari 1922, ochtendblad. Overgedrukt in: Delftsch Studenten Weekblad, 10 februari 1922.
- "Jacob Cardinaal". In Wie is dat? Biografische naamlijst. Deel 1, Amsterdam, Vivat, 1902.
- "Jacob Cardinaal". In Verslag van de gewone vergadering der Wis- en Natuurkundige Afdeeling van de Koninklijke Akademie van Wetenschappen, zaterdag 25 februari 1922.
Publicaties
- "Application des principes de la géométrie synthétique à la solution des problèmes de la géométrie descriptive." In Annales de l'École Polytechnique de Delft, 3 (1887): 151-194.
- Over het ontstaan van oppervlakken van den vierden graad met dubbelrechte door middel van projectieve bundels van kwadratische oppervlakken (1892).
- Kinematica. Vereeniging tot het uitgeven van beknopte handleidingen bij het onderwijs aan de Technische Hoogeschool (1906-07).
- Rapport sur l'Enseignement mathématique dans les Pays-Bas, publié par la Sous-Commission nationale. Delft: Waltman (1911).
- De uitbreiding der Zuivere en Toegepaste Wiskunde. Rede uitgesproken op Vrijdag 19. September 1913 ... bij de Overdracht van de Waardigheid van Rector-Magnificus aan W. K. Behrens (1913).
- Leerboek der Kinematica. Delft: Waltman (1914).
Auteur: Wijnand Rekers
Laatst gewijzigd: JK november2018