© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Barbara C. de Jong, Arnhem, Margaretha Christina Anna Elisabeth van, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: http://bronhist.huygens.knaw.nl/INGWebsite/Onderzoek/Projecten/DVN/lemmata/data/Arnhem [01/11/2017]
ARNHEM, Margaretha Christina Anna Elisabeth van (geb. Maarssen 31-10-1940 – gest. Soest 21-4-1997), radio- en tv-presentatrice, journaliste. Dochter van Arend Albert van Arnhem (1908-1985), gerechtsdeurwaarder, en Maria Ida Lucas-Nülle (1907-1983). Marga van Arnhem trouwde (1) op 17-10-1969 in Hilversum met Jan Kamlag (1931-1996), speelgoedimporteur, vastgoedhandelaar; (2) (na echtscheiding 1980) op 29-7-1982 in Geldermalsen met Rudolf Jaques de Boer (1952-2007), arts. Uit huwelijk (2) werd 1 dochter geboren.
Marga van Arnhem bracht haar eerste levensjaren door in
Maarssen. Haar vader werkte op het kantoor van de Heidemaatschappij in Maarsseveen
en haar van oorsprong Duitse moeder deed het huishouden. Ze had een vijf jaar
oudere broer. In 1945 verhuisde het gezin naar Rotterdam-Zuid en later naar de
wijk Hillegersberg, waar haar vader deurwaarder werd. Op de hbs blonk Marga uit
in gymnastiek. Daarnaast ontdekte ze bij de toneelvereniging van school dat ze
graag met haar stem werkte. Ze sloot zich aan bij een Rotterdamse afdeling van Minjon,
de jeugdomroep van de AVRO.
Nieuws en sport
Na haar eindexamen hbs werkte Van Arnhem een aantal jaren als secretaresse op het deurwaarderskantoor van haar vader. Ze wilde naar de sportacademie maar toen ze in 1961 bij Minjon met succes meedeed aan een auditie voor de AVRO, stelde ze haar plannen uit. Ze werd vaste AVRO-medewerkster en ging op kamers in Hilversum. In juli 1962 debuteerde ze als omroepster bij een concert-uitzending van het Nationaal Jeugdorkest. In de jaren daarna presenteerde ze muziekprogramma’s en werd ze presentatrice en verslaggeefster van AVRO’s Radiojournaal. Ook deed ze verslag van grotere gebeurtenissen rond het koningshuis. In 1969 stapte Van Arnhem over naar de NTS-televisie. Ze werd redactrice-verslaggeefster en nieuwslezeres van het NTS-Journaal, als opvolgster van Eugènie Herlaar (de eerste nieuwslezeres).
In 1969 trouwde Marga van Arnhem met Jan Kamlag, die ze in de studio had leren kennen. Kamlag was speelgoedimporteur en versloeg in zijn vrije tijd tennis- en atletiekwedstrijden bij de NOS. Hij was veel op reis en Van Arnhem wilde minder gaan werken om met hem mee te kunnen. Toen ze om deze reden bij het Journaal op een zijspoor werd gezet, nam ze eind 1971 ontslag en ging door als freelancer. Niet lang hierna haalde Studio Sport-chef Bob Spaak haar als eerste vrouwelijke presentator naar zijn programma omdat ze verstand had van allerlei takken van sport. Haar eerste verslag van een voetbalwedstrijd (DWS-Go Ahead, januari 1972) maakte zowel negatieve als zeer positieve reacties los.
In de ruim zeventien jaar dat Van Arnhem bij Studio Sport werkte, presenteerde ze programma’s rondom grote evenementen als de Olympische Spelen (1972, 1984, 1988), het WK Voetbal (1974), de Tour de France en Wimbledon. Ze interviewde sportmensen uit allerlei disciplines, maar tennis was haar specialiteit – daarbij leverde ze ook het sportcommentaar. Voor haar ambitie om documentaires over achtergronden van de sportwereld te maken, was binnen de omroep geen ruimte.
Radiojournalistiek
Van Arnhems huwelijk met Kamlag liep uit op een teleurstelling: hij was veel weg, bleek ontrouw en wilde bovendien geen kinderen. In 1980 werd de scheiding uitgesproken. Rond dezelfde tijd kreeg ze een relatie met Ruud de Boer, een (bedrijfs)arts die ze op Sint Maarten had ontmoet. Ze trouwden in 1982 en nog datzelfde jaar werd ze op haar 41ste moeder van een dochter: Eva. Het gezin woonde eerst in Rumpt in de Betuwe en verhuisde later naar Soest.
Van Arnhem was altijd voor de radio blijven werken – daar voelde ze zich beter op haar plaats dan bij de televisie. Ze presenteerde met een korte onderbreking van 1972 tot 1995 de NCRV-actualiteitenrubriek Hier en Nu, waar ze samenwerkte met Govert van Brakel. Vanaf 1983 had ze een vaste avond in de week bij het NOS-radioprogramma Met het oog op morgen. Toen in de jaren negentig de commerciële zenders in opkomst waren, begon Van Arnhem een soloactie voor het behoud van een onafhankelijke radiojournalistiek. Ze wilde versnippering en daarmee het verlies van kwaliteit van de nieuwsrubrieken op Radio 1 tegengaan en pleitte voor gezamenlijke nieuwsuitzendingen van alle publieke omroepen tijdens de piekuren. Van vele collega’s kreeg ze bijval.
In 1986 werd bij Marga van Arnhem kanker geconstateerd. Ze herstelde maar binnen de vijf jaar keerde de ziekte terug. Het begin van het Radio 1 Journaal, in september 1995, maakte ze tot haar vreugde nog mee. Dit voelde als een overwinning. Marga van Arnhem overleed op 21 april 1997 op 56-jarige leeftijd.
Betekenis
Marga van Arnhem was een bekende televisie-persoonlijkheid en kreeg tijdens haar leven veel waardering voor haar werk. Krantenrecensenten noemden haar optreden ‘ijzersterk’ en bij haar afscheid van het NOS-journaal in 1971 werd ze overspoeld door reacties van kijkers die haar vertrek betreurden. Ze genoot ook bekendheid omdat ze het eerste, en zeventien jaar lang tevens enige vrouwelijk gezicht was van Studio Sport. Met haar stoere uitstraling paste ze daar ook goed, al was ze nooit ‘one of the boys’ – de jubileumspecial Studio Sport 50 jaar noemt haar slechts zijdelings. In 1992 werd haar stem (samen met die van Cor Galis) door radioluisteraars verkozen tot de mooiste van Nederland. Veel radio- en televisieopnamen waarop Van Arnhem te zien en te horen is, zijn bewaard gebleven en te vinden in het Instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum.
Archivalia
- Privécollectie van Eva de Boer, Utrecht.
- Centraal Bureau voor Genealogie, Den Haag: Persoonslijsten.
Literatuur
- Limburgs Dagblad, 10-1-1967, 1-6-1994, 22-10-1994.
- Het vrije volk 15-5-1968, 22-7-77, 3-8-1984, 13-8-1985, 9-7-1986, 12-7-1987.
- Dagblad De Tijd, 9-1-1971,15-3-1971.
- De Telegraaf, 4-1-1972, 7-7-1971.
- NRC Handelsblad, 8-10-1974, 17-3-1990.
- ‘Studio sport 50 jaar’, in: Ad van Liempt en Jan Luitzen red., Achilles. Sportverhalen van toen en nu (Amsterdam 2009) 3-143.
- Kees Jansma, Terug naar Hilversum. Een halve eeuw sportjournalist (Amsterdam 2016).
Illustratie
Marga van Arnhem, door onbekende fotograaf, 1978 (Instituut voor Beeld en Geluid, Hilversum).
Auteur: Barbara C. de Jong (met dank aan Eva de Boer)
laatst gewijzigd: 01/11/2017